Aspergillus fumigatus: wat is de link met composteren?

De schimmel Aspergillus fumigatus groeit op allerlei organische materialen (slib, stro, compost, hout, …) en helpt deze af te breken. Je zal de schimmel dus terugvinden in bossen, op landbouwbedrijven en op plaatsen waar organisch afval opgeslagen en verwerkt wordt, ook via compostering (zowel thuiscompostering als professionele composteerinstallaties). Bij onderzoek werd ook de aanwezigheid van Aspergillus fumigatus gevonden bij gemaaid gras, op mulchmateriaal in de tuin, op paadjes die met houtsnippers zijn bedekt, maar bijvoorbeeld ook in (huis)stof.  

Gevaarlijk voor de gezondheid? 

Recent werd de schimmel ook in verband gebracht met een zwaarder ziekteverloop bij covidpatiënten. Het eventuele risico zit hem in de sporen van de Aspergillus fumigatus, die bij manipulatie van het materiaal waarop de schimmel aanwezig is, in de lucht komen (of er sowieso in aanwezig zijn) en ingeademd worden. Voor gezonde mensen zijn deze sporen niet schadelijk. Bij gevoelige personen, mensen die aan een ernstige ziekte lijden, astmatisch of immunosuppressief zijn, kunnen de sporen wel een risico inhouden en infecties in de luchtwegen veroorzaken. Bij een infectie kan men, wanneer men de juiste diagnose kent, deze behandelen met zogenaamde anti-fungale geneesmiddelen (Azolen-medicatie).

Er zijn echter schimmelstammen die resistentie hebben ontwikkeld tegen azolen, omdat ze in contact hebben gestaan met gewasbeschermingsmiddelen die eenzelfde werking hebben (triazolen), alsook met producten om hout te verduurzamen. Bijvoorbeeld in Nederland werd er een verband gelegd tussen de bloembollenteelt waarbij azolen werden gebruikt en het optreden van verhoogde resistentie van Aspergillus fumigatus.

Resistentie is een probleem. De gangbare antibiotica tegen longinfecties, die een medische vorm van triazolen zijn, werken niet meer tegen deze resistente schimmelstammen.

Is er een link met composteren?

Aangezien de schimmel mee zorgt voor de afbraak van organisch materiaal, is deze ook aanwezig in de compostering. Vooral bij het keren van hopen en beluchten van eerder droog composterend materiaal, kunnen er op korte tijd veel sporen vrijkomen en is het risico groter dat de sporen ingeademd worden. 

Wat is de oplossing?

Het is belangrijk te zorgen voor een goed composteringsproces. Het materiaal moet voldoende vochtig zijn, vooral bij het keren is het zinvol het composterend materiaal te bevochtigen. Dit verlaagt het verspreiden van sporen significant. Men keert ook best op dagen waarbij er weinig wind is.